Bewegen tussen 'moving goalposts'

Bewegen tussen verschuivende doelpalen. Da's iets van iedere dag. Complexiteit lijkt soms chaos. Maar vrijwel altijd is het een uitnodiging om te groeien.

De laatste tijd spreek ik veel mensen die zich op sommige momenten klem voelen zitten in onzekerheid. NGO-leiders, zelfstandigen, ambtenaren. Ze vertellen over krapper wordende budgetten, kortere aandacht, wel of juist geen politieke support, en een constante druk om bij te blijven. Ieder van hen geeft enorm veel om hun missie, maar vraagt zich toch soms af hoe lang ze dit tempo kunnen volhouden. En met welke impact.

Het raakt aan iets wezenlijks, vooral als je iets wilt veranderen. Een quote (van Maya Niksic) die ik deze week zag bleef bij me hangen: "Aan de rand van chaos gaat leiderschap niet langer over het beheersen van complexiteit, maar over het toelaten dat het je vormt." Moest ik even over nadenken. Want wil je dat het je vormt, of dat je erin leert bewegen?

Die woorden passen bij maatschappelijke transities. Complexiteit is geen probleem dat je oplost, maar de context waarin je leeft en werkt. Wetten veranderen. Politiek verschuift. Mensen passen zich aan. Werkelijkheid staat nooit lang stil. Dingen zijn meestal ingewikkelder dan ze lijken. In ieder geval ánders, als je even niet kijkt. En dan ineens wel. Poef, nieuwe situatie.

Toen ik in 2016 mijn online academy opnieuw vormgaf, moest ik mijn balans vinden in een overvolle markt. Veel anderen waren ook begonnen met online trainingen in online strategie. Meedoen aan die race voelde meteen compleet zinloos. De lol was er ook wel vanaf. Het onderwerp ook.

Ik besloot me te richten op iets dat dichter bij m'n levensmissie lag: professionals helpen omgaan met verandering. Strategisch veerkrachtiger worden. En dan voor het gemeenschappelijk belang. Dat werd de basis voor Brave Changemakers. Dat was dus een grote verandering. Ik hád kunnen proberen op te schalen en te vechten voor mijn oude marktaandeel. Maar ik vóelde 'm niet. Wilde 't niet.

Jaren later, tussen 2020 en 2024, werkte ik aan 'de eindsprint' van de Wet Huurbescherming Weeskinderen met Kamerleden. Ook toen merkte ik hoe vloeibaar systemen zijn. Er waren bondgenoten, tegenstanders (in het land vooral) en momenten waarop duidelijkheid ineens als sneeuw voor de zon verdween. Soms moest ik lang op mijn handen zitten. Leiderschap betekende luisteren, tactiek bijstellen, kansen herkennen wanneer die zich aandienden.

Leiderschap in complexe tijden gaat niet over vasthouden aan oude stijlen of zekerheden. Maar om meebewegen met moving goalposts, want dat is de enige constante. Beweging. Vasthouden aan palen (of strohalmen) werkt gewoon niet.

Da's natuurlijk niet makkelijk. Voelt soms rauw. Spannend ook. Je probeert vast te houden aan iets dat niet stil wil staan.

Wie verandering radicaal accepteert, merkt dat angst minder wordt. Dat je meer ruimte krijgt voor nieuwsgierigheid, creativiteit. Dat je met meer plezier weer richting kunt geven. Dat dingen weer...simpeler worden.