Impactprojecten

Iedereen heeft wel bepaalde vooringenomenheden. Sommige mensen vinden iemand van vijftig jaar oud. Anderen verwachten niet van vrouwen dat ze goed kunnen inparkeren. Van sommige biases ben je je bewust. Andere biases zitten in je blinde hoek (je weet niet dat je ze hebt). 

Ik maakte er een custom GPT over: 'Beat the Bias'. Deze helpt je soorten vooringenomenheid herkennen. Want cultureel is er toch een hele stapel labeltjes in ons brein geprogrammeerd, al DENKEN we vaak dat dat niet zo is (wat trouwens ook een bias op zich is).

Met deze GPT kun je checken of (bijvoorbeeld) je compliment ("Wat zie je er goed uit voor je leeftijd, ik zie geen rimpels, wat is je geheim?) al dan geen bias heeft en/of in de onderstroom iets anders communiceert. Je kunt met de GPT gesprekssituaties analyseren en meer leren over bias en communicatie. En de GPT heeft ook nagedacht over de op zich begrijpelijke startprompt "Maar ik bedoel het alleen maar goed!".

"Je parkeert goed in voor een vrouw."

Waarom ik die GPT heb gemaakt? Omdat ik iemand aansprak op bias over vijftig worden, en diegene vond dat niet leuk. Kan gebeuren! Uitleggen ("Gefeliciteerd met je mooie mijlpaal was ook prima geweest") hielp niet, dus ik vermoed dat het iemand rechtstreeks confronteren met bias wat gevoelig kan zijn.

Dus ik dacht: ik bouw een oplossing die op vooringenomenheid en projectie scant en suggesties doet. Niet om goed communiceren uit te besteden, maar om iemand een leerervaring te bieden zonder directe confrontatie. Hierin zijn wetenschappelijke theorie van Kahnemann, Eberhardt en meer verwerkt.

Sinds een paar jaar weet ik dat ik last heb van hypothyroïdie. Ongeveer 800.000 mensen in Nederland hebben dit, maar slechts pakweg de helft weet dit. Vaak worden symptomen toegeschreven aan burnout, vitaminetekort, depressie of gebrek aan fysieke training. De werkelijkheid is dat hypothyroïdie een ongeneeslijke auto-immuunziekte is waarbij je schildklier onvoldoende hormonen aanmaakt om je stofwisseling goed op gang te houden. Een traag werkende schildklier wordt in verreweg de meeste gevallen veroorzaakt door de ziekte van Hashimoto. Er zijn ook mensen bij wie de schildklier juist te snel werkt. Dan verbruikt iemand te snel beschikbare energie. Beide aandoeningen hebben akelige symptomen. Een overzicht hiervan kun je vinden (mocht je dit willen weten), op Schildklier.nl. 

Dat zoveel mensen niet weten dát ze deze aandoening hebben, veroorzaakt dat velen van hen in een laat stadium naar de huisarts gaan en getest kunnen worden. Medicatie is nodig, omdat de meeste (maar niet alle) symptomen hiermee al snel verdwijnen. De ziekte gaat nooit vanzelf over, is niet te genezen, maar wel te behandelen. En zoals bij veel aandoeningen geldt: hoe eerder je behandeld wordt, des te beter het is. Onderdeel van de leefstijlregels is een aanpassing op het voedingspatroon. Hiervoor maakte ik het Hashimoto Cook Book. Niet omdat er niet geen andere kookboeken voor mensen met hypothyroïdie zouden zijn (want die zijn er wel, kijk maar op Amazon), maar omdat ik weet dat je als mens door verschillende levensfasen heen gaat, en verschillende sociale situaties hebt waardoor het lastiger is om soms (of altijd) je aan handige gewoonten te houden voor je gezondheid. Denk bijvoorbeeld je studententijd, of de overgang, of sociale gezelligheid waarbij je niet 'die ene met die andere maaltijd' wilt zijn. Het Hashimoto Cook Book helpt je niet alleen aan gezonde en smakelijke maaltijden, maar helpt je ook die andere situaties gemakkelijker navigeren. Want life is what happens while you're busy making other plans, en dat geldt absoluut ook voor mensen met de ziekte van Hashimoto. Maar dat betekent niet dat je niet een fijn leven kunt hebben, waarbij je relatief gezond oud kunt worden. Dit boek helpt hierbij.  

Als jongeren met mentale uitdagingen worden geholpen door zorgprofessionals in de GGZ, dan wordt vaak gekeken naar hun zelfbeeld, en naar waar ze naartoe zouden willen ontwikkelen. Vaak wordt dan gewerkt met creatieve therapie en tekeningen, met als tekenprompt 'hoe zie jij jezelf?'. Ik ontwikkelde in oktober 2022 een AI-tool vor zelfbeeld-assessment die het zorgprofessionals samen met hun jonge cliënten mogelijk maakt om met AI te visualiseren hoe een jongere zichzelf ziet en waar diegene graag naartoe zou willen groeien. Ook kunnen hiermee fictieve beelden en dromen worden gevisualiseerd als gespreksstukken. 

De methode die ik hiervoor ontwikkelde is iteratief van aard: je begint met een schets, een foto of een ander beeld, en met stapsgewijze aanpassingen kom je samen tot beelden. 

Ik heb hiervoor een proces ontworpen dat onder andere gebruik maakt van het platform Nightcafé. Deze techniek is gepresenteerd als AI Health casus bij de TU Delft in december 2022. Werk je in de GGZ en heb je interesse in deze techniek? Neem contact met me op; ik help je graag op weg.

Het is alweer tien jaar geleden dat ik vanuit WeesWijzer met het Nederlands Jeugdinstituut in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en het Ministerie van VWS de Handreiking over Weeskinderen voor gemeenten in Nederland samenstelde. Ik had hiervoor ook rouwdeskundige Daan Westerink, kindercoach Marjo van Anholt en andere professionals uitgenodigd tot samenwerking. Dit leidde tot de informatiewijzer die - eerlijk is eerlijk - blijkbaar op de bodem van de kattenbak is beland, want gemeenten hebben het beleid grotendeels niet ingevoerd. Best heel jammer, want er zijn altijd weeskinderen geweest, ze zijn er vandaag de dag ook nog, en zullen er altijd blij komen. 

Geluk bij een ongeluk: dat tien jaar zijn verstreken, geeft ons de mogelijkheid om een update te maken van deze informatiewijzer. Want beleid is veranderd (de Wet Huurbescherming Weeskinderen is bijvoorbeeld in werking gesteld in het Burgerlijk Wetboek), en ook andere thema's hebben wat ontwikkelingen doorgemaakt. 

En waarom zou zo'n informatiewijzer nou eigenlijk zo'n PDF'je of een papieren boekje moeten zijn? Dat kan tegenwoordig beter. Daarom ben ik momenteel bezig met een actuele wijzer voor alle gemeenten in Nederland over wat te doen wanneer een kind wees wordt. Deze verschijnt in november 2025.

Het mooie aan veerkracht is dat je het zelf kunt trainen. Ook als je momenteel niet met tegenslag te maken hebt, kun je jezelf trainen om beter met uitdagingen om te gaan. De keiharde voorwaarde om dit te kunnen doen is dat je je uit vrije wil blootstelt aan uitdagingen. Dat klinkt apart, nietwaar? Want waarom zou je als in principe alles okay gaat (voor zover dat kan in deze malle tijden) jezelf blootstellen aan minder comfort en uitdagingen? Simpel: omdat je dan beter reageert in pittigere tijden. Kijk, het KAN natuurlijk zo uitpakken dat jij in je leven nooit pittige tijden zult ervaren. Maar de overgrote meerderheid van de wereldbevolking heeft daar wél mee te maken. Sommigen denken: 'maar waarom zou ik daar op voorsorteren? Is dat niet 'het op jezelf afroepen, en bad vibes?' Kort gezegd: nee. Als je het trainen voor uitdagingen ziet als een avontuur en niet zozeer als iets dat 'het overleven van iets akeligs' KUNT zien, dan helpt dat enorm wanneer/indien je met tegenslag te maken krijgt. Dan is dat natuurlijk niet leuk als dat gebeurt, maar de vaardigheden die je je in de positieve editie van veerkracht opbouwen (=AVONTUUR) eigen hebt gemaakt, kun je gemakkelijk(er) inzetten wanneer dingen even minder goed gaan dan je normaliter ervaart. Dan heb je nog steeds de emotionele lading. Maar ook de vaardigheden om er iets aan te doen. 

Zelfs als het iets betreft waar je eigenlijk per definitie niet aan kan doen. Bijvoorbeeld als een dierbaren overlijdt, je wordt wegbezuinigd, je kind emigreert naar Verweggistan, of je op de barricaden stond en de politiek je niet gunstig gezind is. De plot twist hierin is dat je namelijk ALTIJD enige mate van invloed hebt. En die begint bij je eigen veerkracht. De Veerkracht Oprekker helpt je deze opbouwen.