In een turbulente wereld wijzen creativiteit, veerkracht en empathie de weg

Heavy stuff in de wereld. 't Is begrijpelijk om je sip en moe te voelen wanneer grote politieke gebeurtenissen niet stroken met je hoop, met dingen waar je in gelooft. Maar als changemaker is dit juist het moment om dieper te graven naar waar je voor staat. Waarvoor je je bed uitkomt iedere dag. En graaft naar hoe je verder kunt gaan, ook nu, Te beginnen bij jezelf. Wat je beweegt ten diepste. En ja, misschien doet dat even pijn. Als je de wereld graag even anders had willen zien. Heb er even over nagedacht en het doorvoeld (en ja, dat was oncomfortabel), en de volgende gedachten kwamen bij me op. Want je energie ligt misschien niet heel hoog deze week met al dat wereldnieuws. En even bijkomen is belangrijk, maar tegelijkertijd wil je je misschien niet zo machteloos voelen. Creatie is het tegenovergestelde van destructie – daar houd ik me in elk geval aan vast. Heb wat er bij mij opkomt deze week op een krokant rijtje gezet.

1. Veranker jezelf in je veerkracht en kweek er meer van. Denk aan de stormen die jouw familie of mentoren voor jou hebben doorstaan. Mijn opa Popke van den Bosch, die twee wereldoorlogen overleefde (de eerste als tiener en de tweede als echtgenoot, vader van vier en ondernemer met werknemers), liet me zien dat veerkracht niet betekent dat je tegenslag ontkent, maar dat je je midden vindt en stevig blijft staan terwijl de storm woedt, en creatieve oplossingen vindt in de marges die je van buitenaf nu eenmaal krijgt als de wereld, nou ja, in de fik staat. Voor mij geldt deze week: ik herinnerde mezelf aan mijn persoonlijke waarden. Mores. Welke waarden verankeren jou? Welke ervan laten je krachtig voelen? Neem de tijd om opnieuw contact te maken met je persoonlijke waarden—ze zijn jouw kompas in tijden als deze. Maak ze groot. Houd je eraan vast. Als je nog familieleden hebt die je grootouders of misschien wel overgrootouders hebben gekend, kun je misschien ook met je familie in gesprek gaan. Welke waarden en eigenschappen hadden zij? Welke heb jij misschien geërfd? Wat inspireert je aan hen? Dit kan voeding zijn voor je veerkracht. Dit is niet iets dat gefixeerd is. Het groeit met je ervaringen, als je het toelaat.
2. Surf mee op je eigen creativiteit. Frustratie en onzekerheid kunnen je blokkeren. OF ze leiden tot zoveel verontwaardiging en/of woede dat ze je batterij kunnen zijn voor nieuwe ideeën. Ik denk dan: wat is één klein ding dat ik vandaag kan maken, verbeteren of opnieuw uitvogelen? Of het nu een idee voor m'n buurt is, een brief aan iemand in de lokale politiek, een samenwerkingsproject (of gewoon een schilderij waarin ik mijn emoties kwijt kan)—creatie is het tegenovergestelde van destructie. En je wordt er wat relaxter van. Niet geheel onbelangrijk.
3. Verken de empathie voor jezelf en voor anderen. Empathie begint bij jezelf. Check in met hoe je je voelt, en dwing jezelf niet om 'er snel overheen te komen'. You can't hurry love, and you sure can't hurry heartache. Probeer tegelijkertijd ook – om je hart enigszins zacht te houden, want je eigen hardheid maakt je dan wel verbeten, maar je hart ook zacht houden houdt je menselijk. Je wordt niet zoals je misschien 'de andere kant' ziet. En als je dat niet voor elkaar krijgt (omdat je misschien gewoon boos bent), dan kun je misschien vasthouden aan 'never wrestle with a pig. You'll both get dirty, but the pig likes it'. Je wil 't niet, teveel besmet raken met woede. Heb empathie voor jezelf en voor anderen. Dit kan bruggen bouwen in plaats van muren—zelfs in malle gepolariseerde tijden als deze. Bruggen kun je verbranden, maar dan kan je er zelf ook niet meer overheen.
4. Focus op lokale impact. Wanneer de wereldhorror me overweldigt, richt ik me op mijn buurt. Wat of wie vraagt jouw aandacht in je directe omgeving? De ripple-effecten van zelfs kleine acties—mentorschap, vrijwilligerswerk, een gezellig praatje, een maaltijd maken voor je buur die slecht ter been is—geven me het gevoel dat ik wél invloed op 'de wereld' heb. Kleine impact is óók impact. Zo kun je ook je eigen innerlijke narratief steeds een beetje bijsturen, wanneer je zelf misschien wel heel hard klinkt in je eigen gedachten. Daar begint verandering vaak. Tussen je oren, door wat je om je heen ziet, in je buurt. Voor de gelovigen onder ons: heb uw naaste lief als uzelf.
5. Sprint versus marathon. Zo'n verkiezingscampagne is intensief, en een presidentstermijn duurt nog veel langer. Daar kun je niets aan veranderen. Wetende dat de Democraten een hele route moeten afleggen om weer kans te maken om weer in het Witte Huis te komen, vergt de omarming van het feit dat het een marathon is, en dat je het niet in een paar crispy awareness campagnes kunt 'aanpakken'. Verandering komt zelden in een rechte lijn. Het eb en vloed, net als de getijden. En bij eb kun je korte sprintjes trekken. Als je sprinter bent en doodmoe wordt bij alleen al de gedachte aan heel lang hardlopen (zoals ik), dan kun je je daar op instellen, en bedenken welke stappen je wél op korte termijn kunt zetten. Wat zijn sprintjes waar je je okay bij voelt? Dan maak je ook meer kans op kleine tussentijdse mini-overwinninkjes. Dat soort sprintjes, daarmee houd je het langer vol.
6. Kijk terug op de laatste jaren als ware het een ouderwetse diashow. Herinner jezelf eraan dat bewegingen voor vooruitgang groter zijn dan één moment, één president of één termijn. Blijf wakker, blijft geloven in – en werken aan - de wereld die je voor ogen hebt. Nu ben ik natuurlijk gewoon een Nederlander en woon niet in de Verenigde Staten. Maar we konden op zich wel zien hoe de Democraten de laatste jaren verdeeld was over wie de opvolger van Biden moest worden. Pas een paar maanden voorafgaand aan de verkiezingen werd stevig ingezet op Harris. Die verdeeldheid was er minder bij de Republikeinen. Wil je kans maken dan moet je bijtijds (na het eerste termijnjaar eigenlijk al) weten wie je naar voren schuift. Achter wie je gaat staan. Voor wie je wilt hollen. En waarom. Zodat het narratief zich eerder, steviger, overtuigender vormt. Geen gestreste last minute 'moves'. Maar goed, dat is het eerste wat er bij mij opkomt bij het terugkijken op de afgelopen tijd richting de verkiezingen. Jij hebt er misschien weer heel andere gedachten bij. Prima natuurlijk – terugkijken kan je helpen om er, bij wijze van spreken, chocola van te maken. Niet om in een fatalistisch fuik van 'we hadden dit en we hadden dat', maar van voortschrijdend inzicht dat je kunt gebruiken voor de toekomst.

Deze tijd kan zwaar voelen. Het is tegelijkertijd om zo moedig te zijn om te voelen wat je voelt, zonder je gevoel weg te drukken. De enige weg is de weg erdoorheen. En het biedt ook een kans om ruimte te maken voor wat het meest belangrijk voor je is. Long story short: wonden likken, je waarden centraal zetten, creëren en empathie tonen—voor onszelf, voor elkaar, en voor een toekomst die we wél willen. En door.